Freelancer Çalışanlarının Karşılaştığı Masraflar Nelerdir?
Freelancer olarak müşterilerinizden işin bedeli dışında sigorta, yol, yemek gibi hiçbir ek hizmetten faydalanamazsınız ve ek ödeme alamazsınız…
Freelancer’ın karşılaştığı genel masraf tipleri
- Ekipman ve Araç Masrafları
- Serbest Meslek Masrafları
- Sosyal Hak Masrafları ve Ek Ödemeler
- Reklam ve Promosyon Masrafları
- Yasal ve Mali Sorumluluk Masrafları
- Öğrenim (Eğitim) ve Kişisel Gelişim Masrafları
- Yaşam Masrafları
Ekipman ve Araç Masrafları
Freelancer olarak işiniz için gerekli ekipman ve araçları elde etmek ve korumak zorundasınız. Hali hazırda bu ekipmanlar ve araçlardan elinizde olsa dahi işe yaramaz hale gelmesi, bozulması, teknolojisinin eskimesi veya geliştirilmesi gerektiği durumlarda bunları yenilemeniz gerekebilir. Ayrıca işinizin gereği olan bu ekipman ve araçlar günlük hayatta kullandığınız ekipman ve araçlardan daha kaliteli olması gerekebilir. Bu nedenle daha yeni teknoloji ve daha fazla para harcamanız gerekecektir.
- Bilgisayar – Alabileceğiniz en kaliteli ve ileri teknolojiye sahip bilgisayarı almaya gayret gösterin. RAM ve işlemci hızı işlerinizde büyük fark yaratacaktır. Benim kişisel tavsiyem (Not: Apple ürünleri ne kadar prestijli olsa da genelde windows yazılımı ile kullanıldığından tavsiye etmiyorum. Verdiğiniz paraya yazık olur, o fiyatlara çok daha güçlü yapılandırılmış bilgisayarlara sahip olunabilir. Ayrıca internet kullanıcılarının ve müşterileriniz neredeyse yok denecek kadar az kısmı Apple ürünleri kullanıyor olacaktır, bunu göz ardı etmemek gerekir fakat hitap edeceğiniz kitle ile aynı dili konuşmak gibi aynı teknolojiyi de takip etmek önemlidir.) Ayrıca tasarım ve kodlama işleri ile birlikte 3 boyutlu modelleme gibi ek işleri de tek makineden kontrol etmek istiyorsanız büyük boyutlarda bir monitöre hatta büyük boyutlarda çift monitöre ihtiyaç duyacaksınız.
- İnternet Bağlantısı – Tekrar belirtelim, bu işte de hız konuşur. İnternet bağlantınız ne kadar kaliteli ve hızlı ise dosya indirme ve yükleme işleri de o kadar hızlı olacaktır.
- Yazılım – İşinize göre ihtiyaç duyacağınız yazılımlar çeşitlilik gösterecek olsa da Adobe ürünlerinden en az bir tanesi ile çalışmanız gerekecektir. Adobe programlarının lisans ücretleri yüksek olduğundan ötürü piyasada bir çok kişi ya yasal olmayan sürümleri kullanmakta (! tavsiye etmiyorum) ya da alternatif programlara yönelmektedirler. Bunun yanında Microsoft Ofis Programları da en çok ihtiyaç duyacağınız programlar arasında listelenebilir, lisans ücretleri daha makuldur. Yanı sıra bir antivirüs programı sahibi olmakta da fayda vardır.
- Web Barındırma Hizmetleri – Freelancer olarak her şeyden önce kesinlikle kendi web sitenize veya blogunuza sahip olmalısınız. Tavsiyem her ikisine de sahip olmanızdır çünkü blog etkileşime geçtiğiniz alandır ve bazı konuları yayınlayarak kendinize de arşiv oluşturmuş olursunuz. Müşterilerinize de gösterebileceğiniz bir portföy (portfolio) olması size artı katacaktır. Eğer web işleri ile ilgileniyorsanız kendi sitenizi yapmakta sorun yaşamayacaksınızdır fakat biraz daha özel alanlarla ilgileniyor iseniz en basitinden benim de tavsiye ettiğim WordPress’i kullanabilirsiniz. İnternet üzerinde bir çok ücretsiz çevrimiçi/sanal portföy temaların (online portolio) yanı sıra ücretli özel temalar da bulunmaktadır.
- Sanal Kaynaklar – İhtiyaçlarınız doğrultusunda satın aldığınız görseller, şablonlar, tasarımlar bu başlık altında incelenebilir. Bunların yanı sıra bazı özel içeriklere sahip sitelere abone olmanız da gerekebilir. Paypal harcamalarını da bu alana dahil edebiliriz.
- Sarf Malzemeleri – Yazıcı için kullandığınız kağıt, mürekkep, kalem, dosya, zarf, ataş hatta kargo bile bu kategoriye girebilir. Genelde çok pahalı olmayan bu malzemelerin kalitelilerini tercih etmekte fayda vardır.
- Çalışma Alanı ve Masa – Teknik olarak başladığınız anda gerçek bir masaya ihtiyaç duymayabilir, sıradan bir masa ile işlerinizi yürütebilirsiniz. Fakat bilgisayar başında uzunca vakitler geçirmeye başladıktan sonra kaliteli bir çalışma sandalyenizin olması size konfor ve kullanım kolaylığı sağlayacaktır.
- İletişim ve Telefon – Başlangıçta yine çok özel bir telefona ve telefon numarasına ihtiyaç duymasanız da gelişmeye başladıktan sonra kişisel ve iş telefonlarınızı ayırmanız gerektiğini anlayacaksınız. Bu nedenle işin başında bu ikisini ayrı tutmakta fayda var. Ayrıca masrafları azaltmak için Skype gibi VOIP sistemler kullanılabilir.
- Harici Donanımlar ve Cihazlar – Takip etmek zorunda olduğunuz ve sürekli gelişen bir alan, akıllı iletişim cihazları: Netbooklar, Andorid Sistemler, iPhone, iPod, iPad, akıllı telefonlar veya Blackberry. Hepsine sahip olmanız beklenemez fakat bilgi sahibi olmak ve işinizi geliştirmek açısından birkaç tanesinden elinizde bulunmasında fayda var. Bunların yanı sıra gelişen işinize uyum sağlayacak harici veri depolama sistemleri gibi yeni donanımlar da sahip olmanız gerekenler arasında.
Listeye hızlıca bir bakış bile atsanız teknolojinin büyük şehirlerde ucuzlamasına rağmen yıl içerisinde büyük bir miktar paranızı bu alana harcamak durumundasınız hem de her yıl.
Serbest Meslek Masrafları
İşinizi geliştirmek ve gerçek anlamda düzenli para kazanmak için kazandığınızın vergisini ödemek zorundasınız. Ayrıca sosyal haklardan faydalanabilmek için bir yandan da sigorta primlerinizi ödemeniz gerekmektedir. Bu maddelerin özellikle dikkat edilmesi gerektiğine inanıyorum. Çünkü gençliğinde çalışıp, para kazanıp, yiyen-içen fakat yaşlanıp zora düştüğünde ailesine yük, eşe dosta dert olan insan olmak ne iyi bir şeydir ne de hoş bir şey. Sigortanız kişisel güvenceniz, verginiz ise ulusal güvencenizdir. (Slogan gibi oldu (: iyi oldu. )
Sosyal Hak Masrafları ve Ek Ödemeler
Freelancer olarak müşterilerinizden işin bedeli dışında sigorta, yol, yemek gibi hiçbir ek hizmetten faydalanamazsınız ve ek ödeme alamazsınız.
İş bedelini görüşürken aşağıdaki maddelerin masraflarını da eklemekte fayda vardır.
- Sigorta (sağlık ve yaşam) – Kendi sağlık sigorta primlerinizi ödemenin yanı sıra özel sigortalar ile anlaşarak ek bir yaşam sigortası da yaptırmanızda fayda var.
- Emeklilik – Ne zaman emekli olacağınızı kim bilir? Siz yarın öbürgün emekli olacakmış gibi kenara ufak ufak para atmaktan çekinmeyin. Zaten yukarıda konuştuğumuz şekilde sigortanızı ödüyorsunuz fakat resmi olarak emekli olmadan önce işten ayrılmanızı gerektiren bir durum olursa bu paraya ihtiyacınız olacaktır.
- Tatiller ve Kişisel Günler – Birçok işveren günümüz ülke şartlarında size çalışmadığınız günün parasını ödemez, ödemek istemez. Freelancer olarak ücretli izin alma gibi bir durum da söz konusu değil. Çalışmayı bıraktığınız anda para kazanmayı da bırakmış olursunuz. Bunu engellemek için ücretlendirme yaparken bu alana da biraz birikim yapmakta fayda var. Çünkü sürekli çalışamayacağınızı gayet iyi biliyoruz (:
Bu masraflar ucuz değil, cimrilik yapın da demiyorum. Sadece gerekli olmayan bazı masraflarınızdan kısarak, daha tutumlu harcama yaparak bu alan için birikim yapabilirsiniz. Sonuçta beklenmedik bir hastalık sizi uzun süre işinizden alıkoyabilir (Allah korusun!) ve hazırlıklı olmakta fayda var.
Reklam ve Promosyon Masrafları
Freelancer kariyerinizin bir noktasında işinizin tanıtımını yapmak için masrafları arttırma yoluna gideceksiniz. Bu masraflar genel olarak aşağıdaki maddeleri kapsar:
- Basılı veya sanal reklam masrafları
- Sarf malzemeleri
- Kartvizit ve kurumsal kimlik tasarımı başlığı altında özel basım materyaller
- Müşterilere promosyon amaçlı sunulacak özel hediyeler (kalem, not defterinden flash belleklere kadar.)
- Sosyal Ağ ile ilgili ücretler (iş görüşmesi yemeği, yol masrafları gibi.)
Gördüğünüz üzere freelance iş yaşamında ağzımıza aldığımız her kalem iş, masraf oluşturuyor.
Yasal ve Mali Sorumluluk Masrafları
Freelaner olarak bazı yasal masraflarınız ve mali sorumluluklarınızdan kaynaklı muhasebeci masraflarınız olacaktır.
Öncelikle, gelir verginizi dikkatli hesaplayıp bütçenizi ona göre şekillendirmeniz gerekir. Fakat vergi ödemek demek şahış şirketi olmak ile başlar ve bu işler biraz karışık işler olabilir. Bu nedenle bir muhasebeciden destek almakta fayda var. Muhasebeciniz sizi büyük masraflardan ve zaman harcamalarından kurtaracaktır. Unutmayın, zamanınız size para kazandırıyor!
Ayrıca işinizin büyüklüğüne göre gereken şirket yapılandırmasını da güncellemeniz gerekebilir (Şahıs şirketi, Limited Şirketi veya Anonim Şirket). İşiniz gereği bazı odalara kayıt olmanız, bazı belgeler temin etmeniz gerekebilir ve bunlar hatrı sayılır miktarda masraf oluşturur.
Öğrenim (Eğitim) ve Kişisel Gelişim Masrafları
Artık işinizde belirli bir noktaya ulaştığınızı varsayarsak profesyönel bir freelancer olarak gelişmeleri ne derece takip edeceğiniz ve uzmanlık alanındaki değişikliklere ne derece ayak uyduracağınız size kalmıştır. Fakat biliyoruz ki en güncel ve en yeni olan her zaman talep görür ve daha değerlidir. Bu nedenle ister uzmanlık alanınızdaki işlerin gelişmelerini takip edin, isterseniz de hiç bilmediğiniz bir alanda bir şeyler öğrenmeye çalışın, kendinizi geliştirmek için attığınız her adım masraf olarak karşınıza çıkacaktır.
Tabii ki, internet üzerinden edineceğiniz açık kaynak kodlu belgeler ve yazdığım blog gibi açıklayıcı, yol gösterici siteler, freelancer olarak kendinizi geliştirmenizde size büyük fayda sağlayacaktır. Fakat bilgilerin kısıtlı olduğu alanlarda eliniz mahkum gerekli kurslara ve seminerlere katılacaksınız veya sanal kaynakları satın alacaksınız.
Yaşam Masrafları
Listenin sonunda olmasına rağmen en önemli olan maddeye gelecek olursak, yaşamınızı sürdürmek için belirli bir paraya ihtiyacınız var (ev masrafları, yemek, kıyafet, ulaşım vb.). Ayrıca bakmakla yükümlü olduğunuz kişilerin de yaşam masrafları sizin omuzlarınızda olacağından bunları da karşılamanız gerekecektir.
Bunlar aslında en temel giderleriniz olarak listelenebilir. Ödemelerinize ve iş tekliflerinize küçük de olsa lüks ve eğlence masraflarını eklemeyi de unutmayın (:
Sizin Düşünceleriniz Nedir?
Elbette ki her işin kendine has zorlukları var fakar ülkemizde freelance işlerde işin neredeyse bedelsiz yapılmasını isteyen işverenlerin olması ve bu masraflarınızı düşünmemesi işleri daha da zora, çıkmaza sürüklemekte. Güzel bir kaynak olduğunu düşündüğüm bu yazıyı iş için verdiğiniz teklifi yüksek bulan iş ortaklarınıza (müşterilerinize) da okutabilirsiniz (: Belki fikirlerini değiştirebilirler?
Atladığım, eksik ya da yanlış yazdığım yerler var ise yazının hemen altındaki alana yorumlarınızı yazabilirsiniz.